Selasa, 10 April 2012

Pengelompokkan Bahasa Di Nusantara: Kajian Perbanus

 1.      Sumatra
a.  Bahasa-bahasa Minahasa: Tombula, Tontemboan (Tompakewa), Tonsea, Tondano (Tolour), Tonsawang, Bola’ang-Mongondou.

b.      Bahasa-bahasa Aceh: Barus, Tunong (Tunong, Bueng, Pidic, Pase)
c.       Bahasa Gayo: Laut, Gayo-LuÖs
d.    Bahasa-bahasa Batak: Bahasa Dairi (Karo, Alas, Dairi), Simelungun (Timur), Toba (Toba, Angkola-Mandailing)
e.  Bahasa Minangkabau: Agam (Payakumbuh, Agam), Tanah Datar (Si Junjung, Batu Sangkar – Pariangan, Singkalak), Kerinci (Lubu, Ulu, Mamaq, Akit, Rawa, Talang, Sakei, Mokomoko)
f.       Rejang-Lebong
g.      Lampung: Api, Nyo (Krui, Kemering)
h.      Mapor (Lom)
i.        Basa Loncong
j.        Simalur: Tapah, Simulul (Simalur), Lekon
k.      Nias
l.        Mentawai: Simalegi, Sakalagan
m.    Enggano
n.      Samsam

2.      Jawa: Jawa, Sunda, Madura

3.      Dayak
a.       Kalimantan: Sanggau, Behe, Menyuke, Siding, Dayak Darat
b.      Ot danum: Ot danum, Sampit, Kelingan, Pari, Lawangan, Ma’anyan, Ngaju
c.      Kenya-Bahau-Kayan: Kenya, Medang, Murik, Punan, Ukit Bakatan, Kayaman, Kalabit, Kayan. Treng
d.      Dayak Laut: Sibuian, Batang, Lupar, Bala’u, Skarang, Bugau
e.       Belana’u (Milano): Bintulu, Matu, Bruit, Oga, Muka, Narom, Miri, Dali, Tutong, Lemiting, Lelak, Long Kiput, Long Pata, Batu Bla, Berawan, Kanowit, Tanjong, Siduari.
f.       Tidong (Tidung): Bulungan, Tarakan.
g.    Murut: Semambu, Tawan Murut, Kolur Murut, Bol Murut, Peluan, Tengara, Temogun, Keningan Murut.
h.      Kuiyan
i.        Dusun-Orang-Sungei: Dusun, Orang Sungei, Ilanun

4.      Bali
a.       Bali: Bali, Bali Aga, Jawa-Bali, Sasak Bali
b.      Sasak
c.       Sumbawa

5.      Filipina
a.   Bahasa-bahasa Luzon: Ivatan, Iloco, Ibanang, Apayao, Ilongot, Pangasinan, Igorot (Igorot, Bontoc, Tinggyan, Kalinga, Isinai, Ifugao), Sambal, Pampanga, Tagalog, Duma (n) gat, Bikol.
b.      Bahasa-bahasa Bisaya: Cebu-Bisaya, Samar-Leyte-Bisaya, Panay-Bisaya, Aklan-Bisaya.
c.       Bahasa-bahasa Mindoro-Palawan: Mangyan, Cuyunon (Cuyono), Tagbanua.
d.  Mindanao-Sulu: Sulu, yakan, Subanun (Subano), Manobo, Bukidnon, Mandaya, Ata, Bagobo, Melanao, Mangindanao, Iasamal, Kulaman, Tag (a) kaolo, Bilan, Tiruray.

6.      Gorontalo
a.       Gorontalo Timur: Bulanga-Uki, Kaidipan
b.      Gorontalo Barat: Gorontalo, Buol

7.   Tomini: Tomini (Tialo), Bolano (Jija), Tolitoli, Tinombo, Umalasa, Kasimbar, Dampelasa, Balaesan, Petapa.
8.      Toraja
a.      Toraja Barat (Parigi-Kaili): Tawaili, Lole, Ganti, Palu (Kaili), Lindu (Tado), Kulawi, Pekawa, Dompa, Ompa, Ado, Baria, Sausu, Parigi, Pipikoro.
b.      Toraja Timur (Poso-Tojo): Napu (Bara), Behoa, Leboni, Bare’e.

9.      Loinang
a.       Loin(d)ang (Madi): Loindang, Saluan.
b.      Bobongko
c.       Balantak
d.      Bajo: Bajo Kalimantan, Bajo Sulawesi, Bajo Nusa Tenggara, dan Bajo Maluku.

10.  Bungku Laki (Bungku-Mori)
a.       Bungku (Nahina)
b.      Mori (Aikoa): Mori, Soroako, Padoc.
c.       Laki (Lalaki=Tambuoki)
d.      Mekongka

11.  Sulawesi Selatan (Bugis-Makasar):
a.       Makassar: Makassar, Turatea, Bonthain, Salayar
b.      Bugis (De’) : Bugis, Sinjai
c.       Wotu (La’edo)
d.      Toala

12.  Muna Butung: Muna, Butung.

13.  Bima Sumba
a.       Bima: Sanggar, Bima, Kelo, Toloweri.
b.      Sumba Timur: Melolo, Lendi, Waijelu, Massokarera.
c.       Sumba Barat: Memboro, Anakalang, Wanukala, Laura, Wayewa, Lauli, Lamboya, Kodi, Lolina.

14.  Ambon Timur

15.  Sula Bacan

16.  Halmahera Selatan: Buli, Sawai, Patani, Maba, Weda, Gane, Makian Timur, Makian Barat, Kayoa.

17.  Melanesia
a.       Kelompok Selatan:
1)      Kaledonia Baru
a)      Kleompok Utara: Nenema, Nyua, Moenebeng, Nemi, Wamoang, Aeke, Aveke, Moaeke, Poamei, Poapoa, Camuki, Pati.
b)      Kelompok Selatan: Ayie, Aro, Boewe, Sirhe, Neku, Ciri, Anesu, Haragure, Dubea, Kapone (Dauru)
2)      New Hibrid Selatan
a)      Aneitum
b)      Tanna: Kwamera, Weasisi, Numerat, Nerokwang, Rana, Naviling, Lanakel, Sangali.
c)      Eromanga: Sie, Ura, Yoku, Utaha, Novul-Amleg.
b.      Kelompok Tengah
1)      Kelompok Efate-Nguna-Shepherd: Pango, Erakor, Havannah Harbour, Nguna, Sesake, Makura, Livara.
2)      Kelompok Epi: Tasiko, Bieria, Maluba, Lamenu, Bierebo, Baki, Mari.
3)      Kelompok Malekula: Toman, Ahamb, Kuliviu, Port Sandwich, Aulua, Pangkumu, Uripiv, Fo’oa, Malua, Lambumbu, Meaun, Lamangkau, Sinesip.
4)      Pa’ama (Pauma)
5)      Ambrym: Loliwara, Limbol, Fanting, Embului.
6)      Espiritu Santo: Savan, Malo, Mavia, Tikipi, Sakau, St. Philip’s Bay, Valpay, Cape Cumberland, Nogugu, Wulua, Tasiriki, Eralado, Tangoa, Marino.
7)      New Hibrid Timur Laut
a)      Maewo: lotora, maewo, Tanoriki, Arata, Bangoro.
b)      Araga: Katvenua, Vunmarana, Loltavola, Ninebulo.
c)      Aoba: Walurigi, Tavalavola, Lobaha.
8)      Kepulauan Banks: Merlav, Merig, Gog, Ultara, Togla, Lakon, Mota, Tasmate, Maligo, Luwai, Veverau, Vureas (Avreas), Mosina, Tolav, Alo Teqel, Qei, Pak, Lusa, Sasar, Leon, Vatrat, Lomrig, Quatpe, Motlav, Volov, Bun.
9)      Kepulauan Torres: Hiu, Tegua, Lo, Toga.
10)  Salomon Selatan: San Kristoval-Ulava-Mwala (Kauru, Bauro, Arosi, Ulawa, Mwala, Ugi), Oa, Owa Riki, Marau Wawa, Ndai.
11)  Rotuma
12)  Fiji
a)      Bau (Timur): Mba’u, Rewa-Ono, Kandavu Timur, Ra, Ndreketi, Macuata, Mbua, Savusavu, Taveuni, Ngelelevu-Cikobia, Lau, Nadrau.
b)      Vuda (Barat): Serua, Kandavu Barat, Davutukia, Nandronga, Nandi, Lautoka, Mba, Tavua, Yasawa, Waya, Koro.
c.       Kelompok Utara
1)      Salomon Utara
a)      Bambatana: Varese, Tabataba, Kunabena, Liuliu, Moli, Kiposaka, Tuga, Singa-singa, Ririo, Gomgoroi, Maran, dll.
b)      Ysabel (Bogota): Bogota, Aara-Maringe, Vulavu, Hage’ulu, Maga, Kakatio, Logahaya, Nggao, Hogirano, Susulu, Yayao.
c)      Nggelu: Gaeta, Mbelaga, Olevuga, Ravu, Mboli.
d)     Guadalkanal: Marau, Avuavu, Moli, Longu, Ruavatu, Tintogomo, Veisale, Vaturanga, Tiaro, Sugu.
e)     Roviana: Roviana, Wanawana, Kusage, Hoava, Eongo, Ramata, Burongo, Viru, Vangunu, Mbareke, Marovo, Batuna, dll.
2)      Bougainville-Buka Utara
a)      Bougainville Utara: Kurtatchi, Selo, Hahon.
b)      Buka Barat: Yandeki, Hahuni, Solasso, Bei, Kote-Novar
c)      Buka Timur: Hanahan, Hanpan, Tohatchi, Gogoiv, Sing, Lonahan, Malasang, Ieta.
d)     Petats: Hitau, Pororan, Petats, Matsungon, Sal.
e)      Saposa
f)       Kilinailau
g)      Nissan
h)      Pinepil
3)      Neupommern-Neumecklenburg Timur Laut
a)   Neupommern-Neumecklenburg Timur Laut- Neumecklenburg Selatan: Qunantuna, Malu, Butam, Label, siar, Mimias, Konomola, Miratan, Sursurunga, Kinsal, pala, Kanapit, Komalu.
b)      Neumecklenburg Utara: Ugana, Lamasong, Lugagun, Lamekot, Livitua, bailifu, Kavieng, Lavongai, Musau, Tench.
4)      Kepulauan Admiral:
a)   Kelompok Selatan: Sisi, Sori-Harangan, Ponam, Andra, Ahus, Pitilu, Loniu, Lou, Paluan, Pak, Tong, Nauna
b)      Kelompok Tenggara: Kuruti, Kara, Elu, Okro, Pare, Kele, Ere, E, Nane, Nali, Tito
c)      Barat Daya: Li’indrau-Saliyin, Lebei, Cekcek, Gudun, Mondropolon, Paralebei, Mandrelan, Pahavai
d)     Rambuco: Drikol, Pencal, Lonkon
e)      Maron
f)       Kaniet
g)      Ninigo
h)      Manu
i)        Aua
j)        Wavulu
5)      Neupommern Barat: Sarhe, Kaliai, Witu, Unea, nakanai, Longa, Logologo, Boroqoroqo, Arawe. Lote.
6)      Melanomikronesia: Anir, Tanga, Lihur, Tabar.
d.      Kelompok Santa Cruz
1)      Santa Cruz: Nufiloli, Te Motu, Nalua, Utupua, Vanikoro.
e.       Kelompok Papuomelanesia
1)      Bahasa-bahasa Bougainville: Bougainville-Alu (Torau, Uniawa, Banuni, Jaba, Tobordi), Bougainville Selatan (Upi, Numa-numa), Buka (Banis, Solo, Sumun).
2)      Neupommern: Kilenge, Bariai, Idne, Kombe, Ba’u, Mengen Timur, Tumuip, Tulil.
3)      Irian Timur:
a)   Irian Utara: Yabem, Beong-Kaiwa, Labo, Hotek, Kaidemui, Laewomba, Azera(Am)ari, Waing, Kelana, Gedaged, Siar, Bam, Kadovar, Blupblup, Koil, Vokeo, Ali, Tumleo, Jautefa, Tanahmerah, Tarfia, Podena, Jamna, Masimasi, Wakade, Koemamba, Sarmi.
b)     Irian Selatan: Festland Barat (Roro, Mekeo, Kuni, Pokau, Kabadi, Doura), Festland Tengah (Motu, Sinaugoro, Ikoro, Hura, Bura’a, Keapara)
c)      Massim: Festland Tenggara (Dahuni, Gadaisu, Suau, Ewatiaga, Daiomoni, Wari, Tubetube), Duau (Duau (Urada), Bunamu, Sawabwara, Nu(a)kata, Guregure), Dobu (Dobu, Roboda, Morotau, Wagipa), Irian Timur Laut (Kiriwina, Gumasi, Gawa, Murua, Nada), Misima (Panayati-Misima, Bonvouloir, Tokunu, Pana-Wadai, Panatiani, Sabari, Panakrusima, Duchateau), Tagula (Pantai Selatan Irian, Yeina, Pantai Utara), Wagawaga (Basilaki, Wagawaga, Tavara, Keherara), Wedau (Awalama, Alayo, Bohatu, Taupota, Wedau, Galavi, Boniki), Festland Utara (Sinaki, Igora, Miaitopa, Paiwa, Anuki, Mukawa, Pem, Kwagila, Ubir, Oyan, Ipoteio, Sebiribiri).

4 komentar: